Jak poradzić sobie z szarą wodą?
Europejska Norma 12056-1 definiuje szarą wodę jako wolną od fekaliów wodę zabrudzoną. W praktyce jest to nieprzemysłowa woda ściekowa wytwarzana w czasie domowych procesów takich jak mycie naczyń, kąpiel czy pranie, nadająca się w ograniczonym zakresie do powtórnego wykorzystania. W tradycyjnym gospodarstwie domowym 50—80% wody ściekowej może być wykorzystanej jako szara woda.
Do wykorzystania nadaje się niemal cała woda, jakiej używa się w domu, z wyjątkiem wody po spłukaniu toalet. Szara woda znacznie różni się od wody powstałej po spłukaniu ubikacji zarówno ilością, jak i różnorodnością zawartych w niej chemikaliów i bakterii, w tym fekaliów oraz chemicznych środków czyszczących oraz odświeżających toaletę.
Szara woda zawdzięcza swą nazwę mętnemu wyglądowi. Nie jest to woda silnie skażona ale też nie jest to czysta woda pitna, jej status sprawia, że można jej używać do pracy w gospodarstwie domowym.
Współcześnie w związku z kurczącymi się rezerwami wody gruntowej oraz przeładowanymi kosztownymi systemami uzdatniania wody zrodziło się zainteresowanie ponownym używaniem i odzyskiwaniem części zużywanej wody zarówno w domu, jak i komercyjnie. Przykładem obiektów, gdzie standardowo używa się szarej wody, są budynki autonomiczne. Są to domy zaprojektowane tak, by mogły funkcjonować niezależnie od zewnętrznej infrastruktury czyli bez dostarczania z zewnątrz energii elektrycznej, wody oraz bez odbierania ścieków i kanalizacji burzowej. Takie budynki mają mniejszy wpływ na środowisko naturalne i koszty utrzymania niż tradycyjne zabudowania. Dom jest niezależny od dostarczania z zewnątrz energii elektrycznej i wody, których dostawy mogą w przypadku normalnego budynku zostać zaburzone w przypadku kataklizmu, wojny, rozruchów, czy zwykłego remontu i konserwacji sieci energetycznej, bądź też wodociągowej.
Szara woda jest częstokroć stosowana do podlewania i nawadniania. W strefach klimatycznych narażonych na suszę, gdzie stosowane są zakazy używania wody pitnej do podlewania czy mycia aut, jest ona stosowana często. Przykładem kraju o takim klimacie jest Australia, gdzie rząd ze względu na suszę wprowadził regulacje prawne umożliwiające stosowanie szarej wody, i gdzie są dostępne w sprzedaży systemy do rozsączania szarej wody, posiadające certyfikację w tym zakresie. W krajach trzeciego świata używanie szarej wody jest powszechne, pomimo braku regulacji prawnych w tym zakresie.
Wypływająca z domostw woda delikatnie zanieczyszczona mydlinami jest w tradycyjnej kanalizacji mieszana z odchodami i odprowadzana wspólnym systemem kanalizacyjnym. W ten sposób przetwarza się całość ścieku tak, by usunąć ryzyko chorób i zanieczyszczenia środowiska, zanim woda zostanie z powrotem wprowadzona do obiegu wód powierzchniowych. Pomimo przetwarzania i czyszczenia woda ta wprowadzona bezpośrednio do rzek i mórz ma dużo mniejsze możliwości oczyszczenia się niż w sytuacji przepuszczenia jej przez glebę, mającą większą zdolność oczyszczania.
Szara woda jest dużo łatwiejsza do uzdatniania od ścieków ze względu na jej mniejsze zanieczyszczenie. Warto jednak pamiętać, że zupełnie nieoczyszczona szara woda stanowić może zagrożenie dla zdrowia, ponieważ zawiera te same rodzaje bakterii co ścieki, jednak w dużo mniejszej ilości.
Szara woda zawiera mikroorganizmy adekwatnie do źródła jej pochodzenia, stąd szara woda pochodząca z domu jednorodzinnego powinna być traktowana inaczej niż woda z budynku wielorodzinnego. W budynku jednorodzinnym mieszkańcy są stale poddani działaniu bakterii współmieszkańców. Szara woda z budynku wielorodzinnego naraża ludzi mających z nią kontakt na działanie bakterii i mikroorganizmów pochodzących od szerszego grona ludzi, zwiększając tym samym ryzyko przenoszenia chorób między mieszkańcami.
Szara woda z prysznica lub wanny jest bardzo dobrym źródłem wody dla ogrodu. Zawartość rozpuszczonego mydła działa na rośliny jak środek nawilżający. Odprowadzając do ogrodu wodę z pralni, powinno się zwrócić uwagę na to, by stosowane detergenty miały możliwie niski poziom zawartości fosforanów oraz soli, a także aby ich pH było możliwie zbliżone do neutralnego. Ważne jest również, by w momencie używania mocnych środków chemicznych wodę skierować do ścieku, a nie do ogrodu, ponieważ gdy tego nie zrobimy, agresywne chemikalia uszkodzą rośliny.
Korzyści z używania szarej wody
- Mniejszy pobór wody pitnej z rzek i innych zbiorników wodnych;
- Mniejszy wpływ na środowisko ze względu na brak konieczności budowy sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków (przy integracji systemu szarej wody z toaletą kompostującą);
- Zmniejszenie potrzebnego ciśnienia w sieci wodociągowej i kanalizacyjnej ze względu na mniejszy pobór wody i mniejszą ilość ścieków;
- Nawożenie gleby;
- Mniejsze zużycie energii i chemikaliów w porównaniu z tradycyjnym oczyszczaniem wody;
- Odbudowanie się poziomu wód gruntowych;
- Zwiększony wzrost roślinności;
- Odzyskanie składników nawożących, które w systemie tradycyjnym byłyby kierowane do oczyszczalni.
Bardzo ważnym jest również upewnienie się, że instalacja sanitarna na naszej działce jest możliwie najbardziej ekologiczna i efektywna. Aby dodatkowo przysłużyć się środowisku i nie pójść z torbami warto zastanowić się nad instalacją przydomowej ekologicznej oczyszczalni ścieków. Jest to nowoczesne, samoobsługowe rozwiązanie niewymagające zatrudniania fachowców do częstego wywozu nieczystości płynnych w przypadku szamba. Innowacyjna technologia pozwala na wiele różnorodnych metod montażu dostosowanych do środowiska glebowego w otoczeniu działki.